In juni haalde Stad Mechelen samen met partners Vlaamse Waterweg, Thomas More, VMM en Mechelen Feest een megaproject binnen van ruim 4,8 miljoen euro om te investeren in de Dijle als aangename publieke ruimte, ontmoetingsplaats en levensader voor de Mechelaar en de natuur in de stad. De start van het project is voorzien op 1 maart, maar de voorbereidingen zijn al volop bezig. Stad Mechelen presenteert daarom vandaag in primeur én op een symbolische locatie de eerste contouren van haar masterplan Binnendijle dat als doelstelling heeft om deze toegankelijker en natuurlijker in te richten.

De afbraak van het brouwerijcomplex Lamot betekende 25 jaar geleden de start van een totale make-over van Mechelen. De vernieuwingsoperatie is sindsdien niet gestopt. Met het Masterplan Binnendijle verhoogt het stadsbestuur de ambitie voor haar grootste troef: het water.

Burgemeester Bart Somers: “Europa en de wereld staan voor immense uitdagingen op vlak van natuurherstel, klimaatverandering en leefbare steden voor mens, fauna en flora. Maar de hoge ambities die men bovenlokaal koestert, kunnen enkel lokaal gerealiseerd worden. In Mechelen zijn we voorloper op vlak van stedelijke ontwikkeling waarbij de impact op klimaat, natuur én mens leidende principes zijn. De komende jaren verhogen we ons ambitieniveau om de Binnendijle dichter bij de Mechelaar te brengen en de natuur in en rondom het water te versterken. Dat doen we met ons Masterplan Binnendijle met 8 fantastische projecten die we stap voor stap samen met de Mechelaar gaan uitwerken en uitvoeren. De ambitie is om de Binnendijle van sluis tot sluis op te tillen tot indrukwekkende stedelijke ruimte, die de beleving langs het water in onze stad verder opkrikt, een model voor Vlaanderen.”

Het masterplan Binnendijle realiseren kan Stad Mechelen niet alleen. Heel wat van de doelstellingen in dit masterplan zijn mogelijk dankzij massieve Europese steun. De voorbereidingen voor dit Europees project zijn volop bezig.

“Europa heeft een duidelijk visie om de toekomst duurzamer, groener en leefbaarder te maken. Maar ze heeft steden nodig om die visie op het terrein waar te maken. Met  Mechelen willen we één van deze steden zijn. Dankzij deze Europese steun kunnen we alvast aan de slag met zes van de acht deelprojecten”, gaat burgemeester Somers verder.

Schepen van Openbare werken en Natuur- en groenontwikkeling Patrick Princen vult aan: “In 2018 openden we de Dijleterassen aan de Zandpoortvest. Versteende zone werd ontmoetingsplaats en bracht de Mechelaar terug in contact met de Dijle. Dat contact willen we nu ook herstellen en verrijken op andere plekken aan en op de Binnendijle. Zoveel mogelijk Mechelaars en bezoekers moeten kunnen genieten van het water in onze stad. Onze Binnendijle moet een plek zijn waar we de natuur van dichtbij kunnen ontdekken, waar we verkoeling vinden en kunnen zwemmen, een plek om te kuieren, elkaar te ontmoeten, waar de biodiversiteit kan floreren en fauna en flora rondom onze stad in Natuurpark Rivierenland tot in het centrum van de stad kan reizen.”
 
Schepen van Stadsontwikkeling Greet Geypen: “Water speelt in Mechelen een essentiële rol bij stadsvernieuwingsprojecten. Dit zowel bij degene die al lopende zijn als bij degene die we willen opstarten. Ook rondom de Dijle is al wat gebeurd met o.a. de aanleg van het Dijlepad, de ontmoetingsplek aan de Zandpoortvest en de aanleg van verschillende oeverpleintjes zoals aan de Lange Schipstraat en de Zoutwerf. Water brengt kwaliteit en leefbaarheid in de stad. Water maximaal ontsluiten, zichtbaar en toegankelijk maken is hierbij erg belangrijk. Het masterplan Binnendijle speelt hier maximaal op in en zorgt dat de financiële middelen beschikbaar zijn om ook effectief tot realisatie over te gaan.”

Schepen van participatie Rina Rabau Nkandu: “De uitwerking van dit masterplan doen we in co-creatie met de Mechelaar en diverse belangengroepen. Ook op vlak van participatie verhogen we de ambitie. Niet alleen de Mechelaar zal een belangrijke stem krijgen in dit traject. We willen ook de omgeving, de natuur mee een stem geven. In samenwerking met de partners willen we innovatief aan de slag met data. We meten bijvoorbeeld de waterkwaliteit en monitoren de evolutie en de uiteindelijke impact van onze acties. We willen via visualisatietechnieken, zoals Virtual Reality, de Mechelaars een goed beeld geven van de mogelijkheden op en rond de Dijle.”

Natuurherstel voor de Binnendijle

In lijn met de realisatie van de Dijleterrassen, het Dijlepad, de Haverwerf,… gaat de stad ook voor de rest van de Binnendijle dus terug naar de tekentafel. Het uiteindelijke doel is de openbare ruimte langs de Binnendijle te hertekenen door extra rivierterrassen, kwaliteitsvolle publieke plekken en verlaagde oevers te creëren, door de versnipperde wandel- en fietszone langs het water aan te pakken en ontbrekende schakels toe te voegen, door bijkomende ontmoetingsplaatsen en parken langs het water aan te leggen en een permanente zone voor openluchtzwemmen mogelijk te maken. Maar naast nieuwe ruimte voor alle Mechelaars is het vooral de bedoeling om de natuur op en langs de Binnendijle in ere te herstellen.

De getijdenrivier de Dijle is doorheen de geschiedenis steeds meer beperkt: de Afleidingsdijle en een systeem van sluizen werden aangelegd waardoor de oorspronkelijke stroming op de Binnendijle terugbracht werd tot bijna stilstaand water. De slingerende oever werd verhoogd en verhard om de stad te beschermen tegen overstromingen. Helaas is er een keerzijde: de beperkte stroming vergroot het risico op algenbloei en is de verbindende functie tussen de natuurgebieden van het Mechels broek en Zennegat verstoord, waardoor fauna en flora niet vlot kunnen migreren. De biodiversiteit staat daardoor onder grote druk. Dankzij dit project wordt de Binnendijle opnieuw een levensader voor fauna en flora.

Sterk partnerschap

Dit project is enkel mogelijk dankzij een sterk partnerschap. Mechelen Feest en Thomas More zijn twee partners die het participatief en cocreatief proces mee voor hun rekening zullen nemen. Vlaamse Waterwegen en de VMM zullen dan weer ingeschakeld worden omwille van hun expertise op vlak van oeverherstel en waterkwaliteit.